Ne e dimė se paratė nuk mund ta blejnė dashurinė, e dimė qė paratė nuk mund tė blejnė shokėt, por duket se paratė mund tė blejnė urrejtjen. Shumė urrejtje nė fakt. Normalisht, kjo lloj urrejtje ndjehet nga personat qė dėshirojnė tė jenė gjithashtu tė pasur. Mund tė jetė diēka e parėndėsishme por e kuptueshme. Por ēfarė ndodh me tė tjerėt?
Kėtu, ne prezantojmė njė listė me biliarderėt mė tė urryer dhe arsyet pse ata janė tė tillė.
1. Rupert Murdoch.
Le tė fillojmė me njė emėr qė shumica prej nesh e njohin. Por ku ta fillojmė? Murdoch ėshtė njė manjat i njohur i mediave Australiane, dhe ėshtė parė pėrgjithėsisht si njė person i pėshtirė qė e ka pėrqėndruar pasurinė e tij duke u marre me gjėra tė pista. Murdoch akuzohet se ka krijuar gara artificiale nė bisedimet e pėrgjithshme, ka pėrhapur dezinformim nė media, dhe ka krijuar kompani monopoliste qė tė konsumojnė gjithēka para syve. Akoma nuk jeni bindur? Nė rregull, po sikur tju pėrmendim dhe kohėn kur ai shkruajti nė Twiter dhe e konsideroi shaka talljen me njė grua obeze qė u rrėzua nė njė trotuar tė New York, dhe e pyeti nėse ajo e kishte marrė dhjamin nga stampat e ushqimit dhe mirėqenies. Nė pėrgjithesi ky njeri mizor ėshtė shumė i sigurt dhe me njė pasuri prej 11 bilionė dollarė.
2. Gina Rinehart.
Njerėzit e pasur shpesh akuzohen se nuk janė asnjėherė nė kotakt me pjesėn tjetėr tė botės. Edhe pse kjo nė pėrgjithesi ėshtė njė falsitet, Gina Rinehart ėshtė pėrcaktimi i dikujt qė ėshtė komplet jashtė kontakteve.
Pėrveē lėvdatave tė vazhdueshme pėr sasinė e saj absurde tė pasurisė, ajo aktualisht mendon se ka njė kėshillė praktike pėr pjesėn tjetėr tė botės. Ajo u pėrpoq fort tė bindte njerėzit se fitimi i 2 dollarėve nė ditė ėshtė mėse i mjaftueshėm pėr tė jetuar siē duhet. Ēfarė e bėn kėtė akoma mė keq? Epo, Rinehart nuk ka pasur kurrė njė punė pėr tė qenė dhe zotėron nje pasuri mė tė lartė se 17 bilionė dollarė.
3. Sheldon Adelson.
E vetmja gjė mė e keqe se dikush qė ėshtė ekstremisht i pasur dhe nuk besohet ėshtė tė jesh i pasur dhe i korruptuar. Sigurisht, kėtu ne shohim Sheldon Adelson tė hyjė nė lojė.
Manjati ekstraordinar i kazinove, Sheldon ka rrezikuar shuma tė mėdha parash tė disa investuesve duke pėrfshirė paratė e investuesve Kinezė pėr ti shtuar paratė e tij dhe pėr tė paguar punėt e tij private.
4. Silvio Berlusconi
Lista e biliarderėve tė urryer vazhdon me njė nga kryeministrat qė ka ndenjur mė shumė nė pushtet nė Itali. Pėr tja nisur, Berluskoni u kap nė njė skandal ku ai paguante njė prostitutė tė mitur Marokene pėr favore seksuale. Kur ai u pėrball me kėto akuza, ai vetem tha Tė paktėn nuk kam gei. Pėrveē tė qėnit njė njeri i poshtėr dosjet penale tė kryeministrit janė tė gjata dhe tė gjithanshme, qė pėrfshijnė mashtrimet e taksave, rryshfet dhe financim tė paligjshėm tė partive politike. Pėr ta bėre gjithēka shumė mė keq ai e shmang burgun duke e ndryshuar ligjin dhe duke e pėrshtatur atė me krimet e tij.
Familja Walmart (Walton).
Sa e pasur ėshtė familja Walton? Epo tė gjithė sė bashku, ata zotėrojnė 0.14% tė tė gjithė pasurisė sė Shteteve tė Bashkuara. Por pse ata janė kaq tė urryer? Kjo histori ėshtė pak e komplikuar. Edhe pse kompania ėshtė shumė e sukseshme, ata insistojnė qė tė paguajnė punonjėsit e tyre me paga fikse dhe pa pėrfitime. Mbi tė gjitha, ata janė tė njohur pėr tė mashtruar bizneset e vogla nė qytete tė vogla dhe u marrin gjithēka qė ata kanė.
6. Charles dhe David Koch.
Kėto 2 vėllezėr kanė krijuar njė pasuri disa bilionėshe duke u shkaktuar dėme tė mėdha shumė njerėzve. Industritė Koch, ashtu siē dihet, janė pėrgjegjėse pėr njė sasi tė madhe tė ndotjes dhe kaos ambiental. Nuk ėshtė mjaftueshėm pėr punėn e tyre qė tė jetė e dėmshme por gjithashtu zakonet e tyre tė shpenzimeve kanė qenė subjekt i shumė shqyrtimeve tė ndryshme. Veēanėrisht fiksimet e ēuditshme tė David qė pėrfshijnė ndėrtimin e njė kopjeje tė pjesės perėndimore tė qytetit vetėm pėr kėnaqėsine e tij dhe blerjen e njė fotoje tė Billy Kid prej 2 milionė dollarė. Tatėpjeta e tyre politike gjithashtu ka qenė objekt shqyrtimi.
7. Peter Peterson.
Duket si njė super hero apo jo? Mos lėr emrin tė tė gėnjejė. Peterson nuk ėshtė njė hero, nė fakt ai ėshtė mjaft i urryer. Pse ėshtė ai kaq i urryer? Epo ėshtė thjesht njė rast tjetėr i njė bilioneri qė nuk ka pothuajse asnjė lidhje me pjesėn tjetėr tė botės. Themelusi i Mega korporatės Blackstone, Peterson ka bėrė shumė lėvizje tė parave jashtė vendit qė e kanė bėrė atė njė shaka totale. Nė Shtetet e Bashkuara, Peterson ngul kėmbė qė tė shkurtohen programet si sigurimet shoqėrore qė janė tė nevojshme pėr ti mbajtur njerėzit larg varfėrisė.
8. Stephen Schwarzman.
Duke prekur vlerėn e pasurisė prej 6.5 bilionė dollarė, ky bilioner ėshtė njė tjetėr rast i njeriut qė thjesht nuk mund ta mbajė pasurinė pėr vete dhe e tregon nė fytyrė tė atyre qė po vuajnė financiarisht. Mėnyra si njerezit i shpenzojnė paratė e tyre ėshtė problemi i tyre, por ai shpenzoi njė shumė marramendėse pėr ditėlindjen e tij. 3 milionė dollarė nuk duket fort keq derisa tė dėgjoni gjithēka nė lidhje me tė. Festa e tij pėrfshiu, pėrveē tė tjerash, njė bandė marshimi dhe njė krijim silkscreen i apartamentit 40 milionė dollarėsh i Schwarzman. Nėse nuk ėshtė njė shije e keqe, ne nuk e dijmė se ēfarė ėshtė.
9. Carl Icahn.
Me njė pasuri me mbi 20 bilionė dollarė, Icahn numėron pėrveē parave edhe gjėra tė tmerrshme tė pafundme pėrgjatė viteve. Qė nga emėrtimi Icahn ėshtė Barbar tek njė nga njerėzit mė tė mėdhenj nė tokė, karriera e tij pėrfshin menaxhimin e njė kompanie, shitjen e saj me asete pėr tė paguar borxhet dhe gjithashtu kėstet e blerjes sė kompanisė mė tė mirė. Mė keq akoma, marifeti i tij i pangopur shkaktoi qė miliona njerėz tė humbisnin punėn e tyre. Ti mund tė kesh sasi tė mėdha por asnjėherė nuk ke mjaftueshėm.
10. Donald Trump.
Dhe mė nė fund arritėm kėtu. Duhej ta prisje qė edhe Donald Trump ishte nė listė. Ai ka qenė si njė figurė globale kėtė periudhė. Gjithmonė i njohur pėr deklaratat e tij tė diskutueshme nė lidhje me paratė, emigrimin, programet kombėtare, fenė dhe tema tė tjera tė nxehta, Trump kurrė nuk thotė ndonjė gjė tė drejtė. Nė njėrėn ane, ai ėshtė i admirueshėm pėr fjalitė e tij tė kota. Nė anėn tjetėr, ai ėshtė mjaft i pandjeshėm nė deklaratat e tij duke lėnė pas dore ēdo barrierė qė ka. Por gjithsesi gjithēka qė ai bėn ėshtė nė favor tė tij sepse ka mjaft njerėz qė po e mbeshtesin Trump nė pėrpjekjen e tij pėr tu bėrė president.