Origjina dhe arkitektura vernakulare.

Ndėrtimi i parė evoloi nga dinamika midis nevojave (strehim, siguri, adhurim, etj.) dhe mjetet (materialet ndėrtimore nė dispozicion dhe aftėsitė e shoqėruara).

Ndėrsa kulturat njerėzore u zhvilluan dhe njohuritė filluan tė formalizoheshin pėrmes traditave dhe praktikave gojore, ndėrtesa u bė artizanale dhe "arkitektura" ėshtė emri i dhėnė versioneve mė tė formalizuara dhe tė respektuara tė atij arti. Supozohet gjerėsisht se suksesi arkitektonik ishte produkt i njė procesi gjyqėsor dhe gabimeve, me progresivisht me pak gjykime dhe me mė shumė pėrsėritje pasi rezultatet e procesit u treguan gjithnjė e mė tė kėnaqshme.

Ajo qė quhet arkitekturė vernakulare vazhdon tė prodhohet nė shumė pjesė tė botės.

Nė tė vėrtetė, ndėrtesat vernakulare pėrbėjnė pjesėn mė tė madhe tė botės sė ndėrtuar qė njerėzit pėrjetojnė ēdo ditė. Vendbanimet e hershme njerėzore ishin kryesisht rurale.

Pėr shkak tė njė suficiti nė prodhim, ekonomia filloi tė zgjerohej duke rezultuar nė urbanizimin duke krijuar zona urbane tė cilat u rritėn dhe u zhvilluan shumė shpejt nė disa raste, siē ėshtė ajo e Ēatal Höyük nė Anadoll dhe Mohenjo Daro i Qytetėrimit tė Luginės Indus nė Pakistanin e sotėm.