"A ekziston Zoti?", "Kur do tė jetė fundi i botės?", "Jemi tė vetmit nė univers?" Jo rastėsisht kėto shqetėsime janė bėrė pjesė e njė klasifikimi tė quajtur "misteret e pazgjidhura", tė listuara nga kanali televiziv Anglez "Eden", nė bazė tė njė sondazhi tė ideuar pėr prezantimin e muajit tė shkencės.
"Kush ka lindur e para, veza apo pula?"
Ndėr pyetjet e mbetura jashtė klasifikimit janė edhe ato qė i kemi dėgjuar tė bėhen zakonisht, por qė vazhdojnė tė mbeten pa pėrgjigje: kush ka lindur e para, veza apo pula? Gjithsesi, pjesa mė e madhe e ēėshtjeve, qė kanė nxitur mė shumė kureshtjen janė ato shkencore. Jo mė kot, ¾ e 2 mijė e tė rriturve britanikė, tė cilėt kanė marrė pjesė nė studim, nė lidhje pėr kėtė gjė janė shprehur se i tėrheq jashtėzakonisht shkenca, ndėrsa njė pėrqindje mė e vogėl thotė se, kanė shumė informacione rreth ēėshtjeve shkencore. "Informimi ynė ndaj shkencės lėviz me njė shpejtėsi marramendėse dhe tė mendosh qė kanė kaluar mbi 500 vjet, kur shumica e njerėzve besonte se Toka ishte e sheshtė. Muaji i shkencės do tė shėrbejė pikėrisht pėr tė zgjidhur disa prej kėtyre dyshimeve universale, edhe pse kemi ende shumė pėr tė mėsuar", ka shpjeguar menaxheri i pėrgjithshėm i kanalit televiziv pėr median angleze "Daily Mail". Kėshtu, mes 54% tė njerėzve qė pyesin "A jemi vetėm nė univers?" dhe 46% qė shpresojnė nė gjetjen e njė kure pėrfundimtare pėr kancerin, ka edhe 39% qė pyesin pėr ekzistencėn e Zotit, ndėrsa 27% duan tė dinė nėse do ta pushtojmė ndonjėherė hapėsirėn. Por pėr tė gjithė ata qė duan tė dinė listėn e plotė tė ēėshtjeve tė pazgjidhura, pėr tė cilat janė dhėnė vetėm disa shpjegime tė thjeshta shkencore, mund tė lexoni klasifikimin e mėposhtėm.
"Top-ten" i mistereve tė pazgjidhura shkencore
1. A jemi tė vetmit nė univers? - 54%Sipas shkencėtarėve, universi mund tė ketė shumė sisteme planetare, ku mund tė zhvillohen forma tė ndryshme jete, por ne nuk kemi ende nė dispozicion mjetet e duhura teknologjike pėr tė parė miliona vjet dritė larg pėr t'u lidhur me ta.
2. A do tė gjendet ndonjėherė kura pėr kancerin? - 46%Statistikat e mbijetesės sė formave tė ndryshme tė kancerit janė pėrmirėsuar. Kėtu kanė ndikuar edhe trajtimet e reja kundėr sėmundjes dhe shpresohet qė nė tė ardhmen tė gjendet njė kurė e saktė, qė pacientėt tė jetojnė mė gjatė.
3. A ekziston Zoti? - 39%Nuk ka ende ndonjė konfirmim empirik dhe shkencor pėr ekzistencėn e Zotit.
4. Sa e madhe ėshtė hapėsira? - 33%Disa astronomė janė tė bindur se nuk ka kufij, tė tjerė thonė se nga Big Bengu hapėsira ėshtė zgjeruar me njė diametėr rreth 150 miliardė vjet dritė.
5. Si dhe kur ka nisur jeta nė Tokė? - 30%Ka pasur shumė teori nga bakteriet qė kanė hyrė nė marrėdhėnie simbiotike, te rrymat e ndryshme qė kanė kaluar pėrmes kores sė tokės.
6. A ėshtė e mundur tė udhėtohet nė kohė? - 29%Teorikisht mund tė udhėtohet falė vrimave depėrtuese, por kėto janė tė paqėndrueshme dhe pėr tė mbajtur hapur njė tė tillė do tė nevojitej gravitet i madh.
7. A do ta pushtojmė ndonjėherė hapėsirėn? - 27%Ndoshta. Disa theksojnė se duhet tė marrim nė konsideratė idenė e krijimit tė kolonive nė njė pjesė tjetėr tė sistemit diellor, nė rast se Toka do tė bėhej e pabanueshme.
8. Me ēfarė mund tė zėvendėsohet nafta dhe kur? - 27%Burimet e energjisė alternative tashmė janė nė dispozicion, por duhen mbajtur nėn kontroll kostot, nėse duhet zėvendėsuar nafta. Megjithatė, janė bėrė pėrparime nė nanoteknologji, ku mund tė gjejmė edhe njė pėrgjigje rreth asaj qė kėrkojmė.
9. Kur do tė marrė fund bota? - 24%Teoritė thonė se njė ditė universi do ta pėrfundojė ciklin e zgjerimit tė tij dhe gjithēka do tė jetė nė kolaps; temperatura do tė arrijė nė 0ŗC dhe "energjia e zezė" do tė mbizotėrojė mbi forcėn e gravitetit.
10. Me sa vite jetė mund tė zgjatet jeta e njeriut? - 20%Eksperimentet e kryera te kaviet i kanė bindur shkencėtarėt se njeriu mund tė jetojė mbi 100 vjet.