Ēfarė janė taksat vendore?

Taksa ėshtė njė detyrim financiar qė personat fizikė (individėt) ose personat juridikė (tė gjitha entitetet e tjera ligjore) janė tė detyruar ti paguajnė shtetit.

Taksa vendore quhen ato lloj taksash, tė cilat pėrmbushin dy kushte:

1. Pushteti vendor ka disa shkalle lirie pėr tė vendosur mbi nivelin e tyre, si detyrim ligjor.

2. Pushteti vendor merr 100% tė shumės qė mblidhet prej tyre.

Nė taksat vendore pėrfshihen:

1. Taksa vendore mbi biznesin e vogėl;

2. Taksa mbi pasurinė e paluajtshme, nė tė cilėn pėrfshihen taksa mbi ndėrtesat dhe taksa mbi tokėn bujqėsore;

3. Taksa e fjetjes nė hotel;

4. Taksa e ndikimit nė infrastrukturė nga ndėrtimet e reja;

5. Taksa mbi kalimin e tė drejtės sė pronėsisė pėr pasuritė e paluajtshme;

6. Taksa pėr zėnien e hapėsirave publike;

7. Taksa e tabelės;

8. Taksa tė pėrkohshme;

9. Taksat e ndara: taksa vjetore e mjeteve tė pėrdorura, taksa e rentės minerare

Tė ardhurat e veta, tė bashkive/komunave, krijohen kryesisht nga taksat dhe tarifat vendore, pėr tė cilat njėsitė vendore kanė autoritet tė plotė ligjor, pėr tė vendosur nivelin e taksės mbi atė orientues, ose tregues i cili pėrcaktohet me ligj.

Taksa te ndara (share tax) janė ato taksa kombėtare, njė pjesė e tė ardhurave tė tė cilave i kalojnė pushtetit vendor, me ligj. Administratori i kėsaj takse, derdh pėr llogari tė pushtetit vendor pėrqindjen e pėrcaktuar sipas ligjit, por vetėm pasi kjo, tė jetė paguar nga taksapaguesi. Pushteti vendor, ėshtė i lirė ta pėrdorė kėtė shumė pėr nevojat e veta.

Raporti i tė ardhurave tė veta tė qeverisjes vendore ndaj tė ardhurave totale (qė pėrfshin edhe tė ardhurat e transferuara nga qeverisja qėndrore) ėshtė njė tregues i rėndėsishėm i shkallės sė decentralizimit. Nė diagramėn kėtu jepet ky tregues nė vitet 2008 - 2012:

Duket e ky tregues ėshtė relativisht i lartė. Nė fakt kjo nuk lidhet me mbledhjen e lartė tė taksave vendore, por me vlerėn e ulėt tė transfertave tė qeverisė qėndrore. Ne vitin 2014 ka qėnė planifikuar qė shpenzimet e pushtetit vendore tė ishin 33 miliard lekė, qė referuar vlerės sė PPP (1395100 mln lekė) zėnė 2.37%. Mesatarja e vendeve tė BE ėshtė rreth 13%.