Vitamina E ekziston nė tetė forma kimike (alfa, beta, gama dhe delta-tokoferole dhe alfa, beta, gama dhe delta-tokotrienole) tė cilat ndryshojnė midis tyre nga nivelet e aktivitetit biologjik. Vitamina E nė formėn alfa, e njohur gjithashtu si tokoferoli, ėshtė e vetmja formė nė gjendje tė pėrmbushė nevojat e njeriut.
Pėrqėndrimet e alfa-tokoferolit nė gjak varen nga mėlēia, e cila merr lėndėt ushqyese, pasi format e ndryshme absorbohen nga zorrėt. Nė plazmėn e njeriut ėshtė e pranishme dhe aktive alfa-tokoferoli si dhe proteina pėrgjegjėse pėr transportin e vitaminės E e cila nė mėnyrė selektive njeh vetėm alfa-tokoferolin.
Pėrfitimet nė shėndet tė vitaminės E
Vitamina E kryen veprimin e saj antioksidant nė nivele tė ndryshme:
1. Parandalon oksidimin e acideve yndyrore qė gjenden nė membranat qelizore, duke mbrojtur veēanėrisht strukturat dhe indet qė kanė mė shumė aktivitet, duke pėrfshirė pėr shembull, qelizat e kuqe tė gjakut, muskujt, lėkurėn.
2. Mbron nga oksidimi, gjatė procesit tė absorbimit nė zorrė, edhe substanca tė tjera, tė tilla si vitaminat e grupit B, C dhe A, duke favorizuar kėshtu njė pėrdorim optimal tė tyre.
3. I lejon qelizat e kuqe tė gjakut tė transportojnė mė shumė oksigjen nė inde, duke pėrmirėsuar, pėr shembull, funksionalitetin e muskujve dhe tė zemrės, si dhe duke rritur kapacitetin pėr rezistencė.
4. Favorizon dilatimin e enėve tė gjakut dhe forcon muret e kapilarėve.
5. Zvogėlon mundėsinė e formimit tė trompeve (veprimi antikoagulant).
6. Stimulon sekretimin urinar.
7. Ngadalėson procesin e plakjes.
8. Vitamina E ėshtė efektive nė mbrojtjen e trupit nga fillimi i tumoreve.
9. Stimulon sistemin imunitar, duke pėrmirėsuar kapacitetin mbrojtes tė trupit nga faktorė tė jashtėm siē janė mikrobet, viruset dhe ndotja.
10. Parandalon arteriosklerozėn, stimulon qarkullimin, pėrmirėson presionin e gjakut dhe ul rrezikun e sėmundjeve tė zemrės (sidomos te duhanpirėsit) dhe formimin e variēeve.
11. Pėrmirėson aktivitetin e muskujve.
12. Parandalon dhe lehtėson shėrimin e cikatriceve dhe plagėve tė lėkurės, ērregullimeve tė lėkurės (aknet), plagėve, djegieve (nė kėto raste ėshtė pėrdorur shpesh nė formėn e pomadave ose kremerave pėr tu pėrdorur nga jashtė).
13. Rrit fertilitetin mashkullor dhe femėror, duke zvogėluar rrezikun e abortit, duke ndihmuar pėr tė balancuar ciklin menstrual dhe pėr pėrmirėsimin e disa shqetėsimeve tė menopauzės, tė tilla si nxehtėsinė e tepėrt dhe dhimbjet e kokės.
14. Zvogėlon rrezikun e ērregullimeve vizive dhe kataraktet tek tė moshuarit.