Gjatė ceremonive turke tė martesave, dhėndurėve u duhej tė zotoheshin se do t'i furnizonin nuset me kafe pandėrprerė. Dėshtimi nė kėtė do tė mund tė rezultonte me divorc.
Betoveni ishte aq dashamirės i pasionuar i kafesė, saqė i njehte saktėsisht 60 kokrra pėr filxhan tė kafesė, kur e pėrgatiste atė.
"Tea Party" e Bostonit rezultoi me kalimin e amerikanėve nga ēaji nė kafe si njė shprehje e lirisė.
A e keni ditur qė kafja nuk na jep zukatje vetėm ne njerėzve? Bletėt fitojnė zukatje nga pirja e kafesė dhe, ēka ėshtė mė e rėndėsishme, ajo e forcon kujtesėn e tyre afatgjate! Si mendon qė ato gjejnė rrugėn pėr t'u kthyer mbrapa vazhdimisht te bima e njėjtė?
Vėr njė shtresė kafeje tė bluar e tė lagėsht nė lėkurėn tėnde sė paku dy herė nė javė, shpėlaje dhe shih fytyrėn tėnde tė vezullojė.
Dramaturgu dhe novelisti francez Honore de Balzac supozohet tė ketė pirė 50 filxhanė me kafe nė ditė pėr t'u frymėzuar gjatė shkrimit. Ėshtė frikėsuese tė mendosh qė doza vrasėse ėshtė rreth 100 filxhanė.
Nė vitin 1674, pati njė kryengritje masive kundėr kafesė. Nė fakt, "Peticioni i Grave kundėr Kafesė" thoshte qė kafja po i kthente burrat britanik nė "kufoma tė pavlera", kėshtu qė kėrkohej ndalimi pėr personat nėn 60 vjeē.
Nė vitin 1511, kafeja u ndalua nė Mekė me arsyetimin se njerėzit e kalonin kohėn kot.
Kopi Luwak, kafja mė e shtrenjtė e botės, bėhet nga kokrrat e kafesė tė ngrėna dhe tė jashtėqitura nga macja e egėr e Sumatrės. Nė njė kohė, ēmimi i saj shkonte pėrtej 300 dollarė pėr gjysmė kilogrami!
Gjatė luftės sė dytė botėrore, ushtarėt e porositnin espresson e tyre me mė shumė ujė, sepse ishte tepėr e fortė pėr ta.
Nė fakt, termi "Cup of Joe" (kėshtu e quajnė nė Amerikė njė filxhan kafe) vjen nga ushtarėt e amerikan po ashtu tė njohur si GI Joes tė Luftės sė Dytė Botėrore, tė cilėt e donin kafenė e tyre dhe ishin pirės tė mėdhenj.
Kafja u shpall ilegale jo njė herė, jo dy herė, por tri herė nga tri kultura tė ndryshme! E para ishte nė Mekė, pastaj nga Ēarlsi II nė Evropė nė njė orvatje pėr tė shuar rebelimin e vazhdueshėm, dhe hera e tretė ishte nga Frederiku i Madh nė Gjermani nė vitin 1677, i cili brengosej pėr implikimet ekonomike tė daljes sė parave nga vendi pėr tė blerė kėtė pije.
Ka pasur dhe informata qė kafja, nė fakt, mund tė pėrdoret si karburant automjeti. Dhe kjo ėshtė diēka e bėrė realitet tashmė.
Nė vitin 1906, njė Belg qė jetonte nė Guatemalė me emrin George Washington zbuloi instant kafenė. Jo presidenti i parė Amerikan, por zbuluesi i parė i instant kafesės
Nė kulturėn e lashtė arabe, njė grua mund tė shkurorėzohej nga burri vetėm nėse atij s'i pėlqente kafja sa duhet.
Fjala "kafe" ka zanafillėn nė fjalėn arabe "kahhwat el-bun", e cila u shkurtua nė vetėm "kahwa". Turqit e quajtėn "kahve", paēka Holandezėt e bėnė "koffie", derisa mė nė fund u pėrkthye nė anglisht si "coffee".
Nė shekullin, 17, pati njė debat tė madh rreth asaj se a duhej katolikėt tė pinė kafe, apo jo. Ishte vetėm pasi qė Papa Klementi VII e miratoi atė qė atyre iu lejua ta pinė atė.
Ne tani pijmė kafe me Mėngjesin tonė, por nė shekullin 17 njerėzit pinin birrė bashkė me Mėngjesin pėr ēdo ditė!
Teodor Ruzvelt pinte njė galon (3.7 litra) kafe pėr ēdo ditė. (Kjo vetėm sa pėr informatė, jo qė ju ta provoni).
Kafja ishte aq e rrallė nė Gjermani gjatė Luftė sė Dytė Botėrore, saqė njerėzve u lėshoheshin "bomba-kafe" nga aeroplanėt pėr t'i kthyer kundėr qeverisė.
0682885032
0682885032
ntopalli@perspekti.com
www.facebook.com/perspekti/