10 gjėrat qė sheqeri bėn te trupi juaj

Ndėrsa sheqeri mund tė shtojė ėmbėlsi dhe pėrmirėson shijen e pėrgjithshme tė shumė ushqimeve dhe pijeve, konsumimi i sheqerit me shumicė mund tė rėndojė shėndetin tuaj.

Si ndikon sheqeri tek zemra juaj

Ndėrsa sheqeri mund tė jetė potencialisht shija ideale, sheqeri gjithashtu ka potencial qė tė mbi punoje zemrėn tuaj. Sipas Journal of American Heart Association, sheqeri mund tė dėmtojė zemrėn nė rrugėn qė pompon gjakun.

Hulumtimi ka treguar nė njė molekulė tė njohur si glukoza metabolite glukozės 6 - fosfat (G6P) dhe e kanė identifikuar atė si keqbėrėsi qė ndryshon proteinat e muskujve brenda zemrės - potencialisht ēon nė diagnozėn e rėndė tė dėshtimit tė zemrės (infrakti).

Dhjami rreth mesit

Ndoshta pjesa mė e vėshtirė e yndyrės pėr tė larguar nga vetja ėshtė yndyrė (dhjami) rreth mesit. Vėshtirė pėr tė parandaluar dhe edhe mė vėshtirė pėr ta eliminuar, yndyra rreth mesit mund tė rrėnoje vete-besimin tuaj, pamjen tuaj, dhe mė e rėndėsishmja gjendja juaj e pėrgjithshme shėndetėsore.

Studimet kanė treguar se pijet e bazuara nė fruktozė, tė tilla si sode moderne (coca-cola, fanta, etc), mund tė shkaktojnė qelizat e yndyrės qė tė vjetėrsohen dhe kėshtu krijojnė mundėsinė qė yndyrnat rreth mesit tė zhvillohen. Gjatė 30 viteve tė fundit, tė rriturit e shėndoshė dhe fėmijėt e shėndoshė janė rritur nė mėnyrė dramatike. Hulumtimi ka treguar se sheqeri, veēanėrisht shurupi me fruktozė tė lartė, ka luajtur njė rol tė madh.

Rezistenca Leptin

Njė studim mjekėsorė i 2008 sugjeron se fruktoza e lartė nė shurupin e misrit mund tė krijojė njė gjendje potencialisht vdekjeprurėse e njohur si rezistenca leptin. Leptin ėshtė njė hormon qė alarmon trupin kur ushqim i mjaftueshėm ėshtė konsumuar. Ndjenja e tė qėnit i plotė ėshtė shkaktuar nga leptin.

Individėt qė vuajnė nga rezistenca leptin nuk marrin paralajmėrim pėr tė qenė plotė. Kjo ėshtė mjaft serioze, dhe nuk mban asnjė simptomė tė jashtme; njė person mund tė vazhdojė tė ha dhe tė pi deri sa ata janė tė sėmurė fizikisht. Duke pasur efekte tė rėndėsishme afatgjata, rezistenca leptin mund tė futet nė njė mori ēėshtjesh mjekėsore qė mund tė jenė fatale.

Rezistenca Insulin dhe kanceri

Nė qoftė se ju e dini qė diēka mund tė shkaktojė kancer dhe madje edhe ndikon nė normat e mbijetesės sė kancerit, do tė vazhdojnė tė konsumojnė produktin?

Sipas njė studimi tė vitit 2013, u vėrtetua se njė lidhje midis rezistencės sė insulinės dhe kancerit ekziston. Marrja e sheqerit ka aftėsinė pėr formimin e hormonit tė njohur si GIP. Tėrėsisht e varur nga nivelet e sheqerit, GIP detyron pankreasin qė tė lirojė sasi tė larta tė insulinės.

Ghrelin - Ndryshimi gjenetik

Nga njė studim prej gati 600 njerėzve, studiuesit zbuluan se ndryshimet gjenetike nė hormonin e njohur si ghrelin shkakton qė njerėzit tė konsumojnė mė shumė sheqer nė krahasim me subjektet e testit tė cilėt nuk kishin asnjė ndryshim gjenetik. Kredituar si hormoni qė identifikon urinė, studiuesit mendojnė se ndryshimet gjenetike mund tė nxisin hormonin qė tė kėrkojė ushqime tė ėmbėla dhe pije sesa ushqime tė pėrgjithshme qė shėrbejnė pėr tė kuruar dukuritė themelore tė urisė.

Ndėrsa Ghrelin do tė shkaktonte shumė njerėz qė tė konsumonin njė vakt standard, dhe njė ndryshim gjenetik mund tė shkaktonte dike qė tė kėrkojė cola dhe ushqime tė ėmbėla.

Toleranca e mėlēia

Dėmi toksike imponuar nė mėlēi nga sheqeri ėshtė shumė i ngjashėm me atė tė konsumit tė alkoolit afatgjatė. Pėrveē kėsaj, tė njėjtat kushte kronike tė lidhura me abuzimin e alkoolit mund tė gjenden nė ato qė hanė sasi tė larta fruktoze.

Nė njė shėnim lidhur me kėtė, sėmundjet e mėlēisė tė shkaktuara nga konsumi i tepėrt i fruktozės mund tė godasė kėdo, pavarėsisht nga shtati apo fiziku.

Pėrshpejtim moshe

Sipas njė studimi tė vitit 2009, konsumi i lartė i glukozės mund tė pėrshpejtojė procesin e plakjes nė lidhje me qelizat.

Nga rrudhat themelore tek sėmundjet kronike, doza tė larta tė sheqerit, sidomos nė njė moshė tė re, mund tė ēojė nė ēėshtje problematike mė vonė nė jetė. Nė fakt, hulumtimi ka treguar gjithashtu se konsumimi i tepėrt i sheqerit, qoftė natyrshėm apo kimikisht, mund tė pėrkeqėsojė aftėsitė njohėse qė rezultojnė nė mungesė tė kujtesės.

Sheqeri i fshehtė

Ndėrsa shumica e popullsisė janė tė vetėdijshėm pėr ushqime me sheqer dhe pije tė tilla si tortė dhe pije me gaz, shumė nga tė njėjtat sheqerna tė fuqishėm gjenden edhe nė artikujt qė konsiderohen tė shėndetshėm. Nga bukė te salca e domates, konsumatori i pėrgjithshėm mashtrohet nė konsumimin e sasive tė larta tė sheqerit.

Mbushur me shijet e aditivėve dhe ėmbėlsi artificiale, kosi me yndyrė tė ulėt me siguri nuk ėshtė ashtu siē marketohet pėr publikun e gjerė. Si njė konsumator, bėjeni pėrparėsi tė kontrolloni etiketat e proteinave pėr tė parandaluar njė mashtrim nė blerjen e produkteve me sheqer dhe tė pashėndetshėm.

Shkurtim i jetėgjatėsisė

A ėshtė e mundur qė tė pini veten deri nė vdekje? Sipas studimit tė fundit, rreth 180,000 vdekje nė tė gjithė globin atributohet nga konsumimi i pijeve me sheqer. 25.000 prej kėtyre vdekjeve kanė ndodhur nė Shtetet e Bashkuara gjatė vitit 2010.

Ndėrsa vdekja nga konsumi i sheqerit nuk ėshtė njė shkak legjitim i vdekjes, konsumi i lartė i sheqerit mund tė ēojė nė dėme tė shumta tė shėndetit. Pėrveē kėsaj, njerėzit qė kanė sėmundje tė lidhura me konsumimin e lartė tė sheqerit, tė tilla si diabeti, duhet tė jenė nė gatishmėri tė lartė kur bėhet fjalė pėr konsumin e produkteve me sheqer.

Sheqeri tė bėn pėr vete

Kalori tė larta, por pa cilėsi mbushėse, sheqeri tė bėn pėr vete dhe ju do kėrkoni mė shumė. Kjo ėshtė edhe arsyeja pse njė dietė e lartė nė sheqer do t'ju bėjė obese. A keni pirė ndonjėherė pije me sheqer dhe jeni akoma tė etur? Mos vallė keni ngrėnė ndonjėherė njė cokollate karamel dhe me pas jeni ndjerė tė uritur? Paaftėsia e sheqerit pėr tė pėrmbushur nevojat tuaja tė urisė mund tė ju vendosė nė njė rrugė shumė tė rrezikshme.

Obesiti, si dhe pasoja e ēėshtjeve mjekėsore qė janė shpesh tė lidhura me tė qenit mbipeshė, mund tė ketė njė ndikim thellėsisht negativ nė jetėn tuaj nė pothuajse ēdo mėnyrė tė matshme.