Histori e Skėnderbeut (Pjesa e Pestė) - Naim Frashėri

Vepra Histori e Skėnderbeut (Pjesa e Pestė) nga Naim Frashėri.

U ngrit fat' i Shqipėrisė

Si i vdekuri nga varri,

Mori udhėn' e Asisė,

Duke ikur si i marri,

Me njė rrobėzė tė ēqyer,

Me fytyrė tė tmerruar

Dhe me gjak lyer e ngjyer

E me sy tė zgurdulluar;

Posi hije mori dhenė,

Duke ecur me vrap shumė,

Papo u hodh pėrtej denė

Si ajy q'ikėn nė gjumė.

U shėmbėllye me Gjonė,

Mori fytyrėn e tija,

Shtanė dhe zėn' e zakonė

Edhe u derth nga Syria.

Plaku me shkop duke shkuar,

Posi nata mori dhenė,

Pa vėndethit e uruar

Dh'erth e gjeti Skėnderbenė

Pa iu qas edh'e fėrkojti

Me mall shum' i mjeri atė,

Nė mest tė tendės qėndrojti,

I zi sterrė posi natė!

I ligur, i dobėtuar,

I grisur, i ēkatėrryer,

I shkretė, i varfėruar,

I qar' e i mallėngjyer!

Ish i venitur, i vdekur,

I rrithte si lumė gjaku,

Ishte pėrgjynjur' e tretur

Dhe dridhej i tėrė plaku!

Si ajy lipės' i gjorė

Qė ka mbeturė pa bukė,

Rri ndė shi e nė dėborė,

Ngjeshur i mjeri me zhukė!

Ahere kur fryn e bije,

Jeta ėshtė gjith' e qetė,

Reja dėborėnė shtije

Mbi dhet tė ftoht' e tė shkretė!

Ajo plakėz' e sėmurė,

Kur i vjen e zeza natė,

Pandeh qė s'gdhihetė kurrė,

Aq i duketė e gjatė!

Po kur kthehet sėrish vera,

Qė vjen me lul'e me fletė,

Dhe me tė mira tė tjera,

Bėnetė tjatėrė jetė,

Dita sa vjen madhėsohet,

E vė posht ahere natėn,

Pa tretet e dobėtohet,

Ngjan me plakė brengėgjatėn.

Bujku zė e lėron arėn,

Duke parė mirė motnė,

Heth mir' e bukurė farėn,

Pa shpresėn' e ka mė Zotnė

S'i mallėkon kurrė qetė,

Se ėsht' e madhe mėkatė,

Nuk' e do Zot'i vėrtetė,

Pa i quan mėm' e atė.

Kėthehetė prapė moti,

Po ēdo kohė ka njė shijė,

Ashtu e ka bėrė Zoti,

Q'i vu tė gjitha mė vijė.

Vinė, venė, sėrish vinė

Tė gjitha ē'janė nė jetė,

Pa vėre re njerėzinė,

Ta njohē fjalėn' e vėrtetė.

Qysh bije nė vjeshtė shiu,

Lumi qysh i vete detit,

Ashtu tė thotė njeriu

I derdheshin lotėt mbretit!

Posi rrėkeja i vinin

Dhe i mirrin krahėrorė,

Nga mjekėr' e bardh' i binin,

Qė e kishte si dėborė!

"Fle? i tha, o jetėgjatė!

Nuk' e di se ē'ėshtė bėrė,

Ē'e gjet tė zinė tėt atė

E Shqipėrinė tė tėrė?

T'u shua fare shtėpia

Nga turqit' e mallėkuar,

Hyri ndė kurth Shqipėria,

Ėshtė shuar' e shkretuar!

Turqitė si egėrsira,

Armikėt' e njerėzisė,

Me mėnyra tė pėshtira,

Me dhelpėrit tė Azisė.

E muarrė Shqipėrinė

Dhe shkoj e vate lirija!

Prunė dėmn' e babėzinė!

Po mbretėron ligėsija.

Vėndet' e shumė i zunė,

I prishnė duke shkretuar,

Nė zgjedhė tė keq'e vunė

Shqipėtar' e varfėruar.

Ē'hoqi Shqipėriz' e gjorė,

Vashatė gjith' u pėrmblodhė,

Pėr tė mos rėnė nė dorė,

Nga shkėmbi pėrposh u hodhė.

Tėt vėllezėrė tė tėrė

Egėrsiratė i vranė,

S'tregonetė ē'kanė bėrė,

Gjė tė gjallė nukė lanė!

Fle ti, shpres' e Shqipėrisė?

Mėmėdheu tė ka shpresė,

T'i pėrzėsh mbren' e Turqisė,

Qė ia ka me tė pabesė.

Ti pėrpiqesh si i marrė!

Jakė nė mėnt e mos vuaj,

Murati po tė bėn varrė,

Armiknė tėnt mos e duaj!

Ati qė tė shoi shtėpinė

Dhe bėri rop shqipėtarė

E tė shkretoi Shqipėrinė,

Duke ndar' e duke vrarė,

Armikut tė Shqipėrisė

I bėn tė mirė nė jetė?

Errėsirės' sė Asisė

Qė tė la kėrcu tė shkretė!

Apo rreh tė marē Asinė,

Si Skėnder' i Math njėherė,

Tė ngrehsh kėtu mbretėrinė,

Pa ta lėsh nėpėr tė tjerė?

Ish i math me tė vėrtetė,

Mbi tė gjithė mbretėrojti,

Po pastaj fron' e la shkretė,

Mėmėdheu gjė s'fitojti.

Pirroja lėftoi Greqinė,

Edhe Romėn' e tė tjera,

N'Afrikė Evgjitėrinė,

Sindėkur ja pruri hera,

I dhan' emrė Shqipėrisė,

Po veē emėrin i lanė,

T'ish urdhėr i Perėndisė,

Ishin ndryshe vėndet tanė.

Burratė, qė pinin retė,

Botėnė nė dor' e vinin,

Muntnin njė themel pėrjetė

Vėndit tė tyre t'i shtinin.

Ty ta la rradhėnė moti,

Qė ta nderonē Shqipėrinė,

Fuqi mė tė dhėntė Zoti,

E bėfsh gjithė mbarėsinė!

Tė gjithė humburė venė,

Veē njė munt emrė tė lerė,

Qė lėfton pėr mėmėdhenė,

S'mundohetė pėr tė tjerė,

Mėmėdheu tė ka shpresė

Qė ta nxjerē prej robėrie,

Nėnė zgjedhė tė mos mbesė,

T'i apē dritė si ka hije.

Qysh munt tė lėsh Shqipėrinė

Nė kurth e nė tė kėqija

E tė vuanē pėr Turqinė?

Ē'tė mirė pe nga Turqia?

S'tė vjen keq pėr shqipėtarėt

E pėr Shqipėrin' e mjerė

E s'tė merr, biro, tė qarėt,

Qė humbi lirin' e nderė?

Robėrin' e Shqipėrisė

Edhe gjėmėn' e tyt eti

Dhe mynxyrėn' e shtėpisė

Qysh munt ta shohē, qė tė gjeti?

Gjakn' e gjithė Shqipėrisė

Tani ti je nėnė barrė

T'ia nxjerrē nga hundėt Turqisė,

Veē teje s'ka kush ta marrė.

Do tė lėsh nė kėtė jetė

Nj'emrė shumė tė uruar

E njė dritė tė vėrtetė,

Q'ajo kurrė s'ka tė shuar.

A mė sheh ti mua plaknė?

Tė qenkėsha si ti djalė,

Muratit i pinja gjaknė,

Sot s'gėnjehesha me fjalė,

Tė shoh vėllezėrit vrarė,

Shtėpinė time tė shuar,

Shqipėrin' e shqipėtarė

Tė lidhurė kėmb' e duar!"

Kėshtu tha, dhe posi era

Iku duke qar' i gjori

E dolli me vrap nga dera,

Ajy qėnėke Mėnttori!

Skėnderbeu u tmerrua,

Dhe zėmėra q'e kish trime,

Ju doq e ju pėrvėlua,

Ju bė cop' edhe thėrrime.

Me tmerr e me breng' u zgjua,

Burr' i math e trim i mirė,

Dhe ndėnj pak' e u mejtua,

Kur sheh qė posa ish ngdhirė

Qiellin' e kishin zėnė

E gjithė qarkunė retė,

Dukej sikur kishte rėnė

Njė zi e madhe ndė jetė.

Derėn' e tėndės' e hapnė,

Njė kalorės po thėrriste,

Kali kishte marrė vrapnė,

Ajy, sa mundte, bėrtiste.

Vinte nga kryeqyteti,

Nga Adrinopoj' e shkretė,

Sillte kartėnė nga mbreti,

Qė s'kish fjalė tė vėrtetė.

Skėnderbeu e kėndojti,

E mori vesh pabesinė

Dhe njė shėrbėtor dėrgojti

E thirri vetė njerinė

I tha: "Kartė pse s'mė prure

Nga im at', apo s'tė dhanė?"

At'i ra tė zi pej ure

Posa i zu ngoje t'anė,

Po e mblodhi, s'u rrėfye,

Tha "Vetėm kėtė mė dhanė"

Edhe fytyra ju kthye,

Djersė tė ftohta i ranė.

I tha: "Po nga Shqipėrija

Nonjė fjalė s'ke dėgjuar?"

Ajy mbloth supat e tija,

Dhe vu dorėn nė krahėruar.

Skėnderbeu tha: "Ē'mė thua?

Tim vėllezrė s'i ke parė

Dhe s'tė thanė gjė pėr mua?

Kėjo punė s'ėsht' e mbarė."

Ajy me gjuhėt tė trashė

Tha: "S'i njoh, t'u ngjattė jeta!

E s'tė them dot se i pashė,

Se s'fshihetė e vėrteta."

Trimi mė tej nuk' e shpuri,

Po qėndroj e u mejtua,

Ėngjėlli ndėr mėnt ja pruri

Dhe lott' i vanė si krua.

Mė s'ndenj, po qė atė ditė

Mblodhi pleqt' e parėsinė

Urdhėroj, bėnė gatitė,

Tė parė la njė tė tinė.

E dėgjuan ushtėtarėt

Qė ikėnte Skėnderbeu,

Pa gjith' i mori tė qarėt,

Thanė "Tė na pikė dheu!"

Mė nesėret gjith' u ngrinė,

Edhe pleqt' e parėsija

Skėnderbeut po i vinė

Brėnda nė tėndėt tė tija.

Ajy ish ngritur pa ngdhirė,

Kishte zėn' e po mejtohej,

Punėtė s'i gjeti mirė,

Pa zėmėra i pėrvėlohej.

Kur ata nė der' u dhanė

Tė vrėnjtur e tė helmuar,

Tė gjithė afėr i vanė

Me fytyrė tė tmerruar!

Popo, ish bėrė zapati!

Mynxyr' e madhe kish ngjarė,

S'kish mbetur njeri nga ē'pati,

Ē'gjė t'i thoshinė mė parė!

Pėr vėllezėr' a pėr mėmė,

Pėr t'an' a pėr Shqipėrinė,

Nuk' ishte njė e dy gjėmė,

I kishin mbyllur shtėpinė!

Desh t'i thosh atė Sandushi

Nga gjithė ē'qenė mė parė,

Po sytė me lot i mbushi

Edhe u mbyt duke qarė.

Skėnderbeu: "Pse s'mė thoni?"

U tha, "Shokė! Ē'ėshtė bėrė?

Tė gjitha tė m'i tregoni!

Mos bėhi si gra tė tėrė!"

Pastaj tė tėra ja thanė

Me vaj e me mallėngjime,

Mijėra rrufe i ranė

Nė atė zėmėrėn trime!

Tė gjithė shokėtė qanin

E mė shumė shqipėtarėt,

Ngashėrimėnė s'e mbanin,

Nuk' e prisnin dot tė qarėt.

Skėnderbeu ish mahnitur,

I dridhej buza dhe qante,

Rrufet' e kishin goditur,

Lottė mė s'mundte t'i mbante.

Ajo zėmėr' aqė trime,

Qė s'doj tė dij nga shigjeta,

Nga tė tilla hidhėrime

U munt far'e ju nxi jeta.

Kish shpresė tė vij njė herė,

E t'i gjen si i kish lėnė.

Popo, njeriu i mjerė!

S'kemi gjė nė dorė!