Njė pėrshkrim i pėrgjithshėm i gjuhės sė programimit JAVA.

Gjuha e programimit JAVA fillimisht u zhvillua nga Sun Microsystems dhe James Gosling dhe u publikua nė vitin 1995 si njė komponent plotėsues si platformės JAVA nė Sun Microsystems (JAVA 1.0 [J2SE]).

Publikimi mė i fundit i JAVA Standart Edition ėshtė JAVA SE 8. Me avancimin e gjuhės sė programimit JAVA dhe me popullaritetin e saj ndėrkombėtar, shumė konfigurime janė ndėrtuar pėr tu pėrshtatur me tipet e ndryshme tė platformave. Pėr shembull: J2EE pėr Enterprise Applications, J2ME pėr Mobile Applications.

Versionet e reja J2 janė emėruar si JAVA SE, JAVA EE, dhe JAVA ME. JAVA ėshtė e garantuar qė nėse shkruhet njė herė mund tė pėrdoret kudo.

E orientuar nė objekte - nė JAVA gjithēka ėshtė njė objekt. JAVA mund tė zgjerohet lehtėsisht sepse ėshtė e bazuar nė njė model objektesh.

E pavaruar nga platforma - Ndryshe nga shumė gjuhė tė tjera programimi qė pėrfshijnė gjuhėn C dhe C++, kur JAVA kompilohet, nuk kompilohet nė njė platformė specifike, por nė njė platformė tė pavaruar nga bitet dhe kodet. Bitet dhe kodet janė tė shpėrndara nė web dhe interpretohen nga njė Makine Virtuale (Virtual Machine (JVM)) nė ēdo platformė qė ju dėshironi ta run-oni.

E thjeshtė - JAVA ėshtė modeluar pėr tė qenė e lehtė pėr tu mėsuar. Nėse ju kuptoni bazat e koncepteve tė Programimit tė Bazuar nė Objekte (Object Oriented Programming (OOP)), ėshtė shumė e lehtė pėr tu profesionalizuar.

E sigurtė - Me tiparet e sigurisė JAVA siguron zhvillim kodi pa viruse, dhe me sisteme tė pangacmueshme. Teknikat e verifikimit janė tė bazuara nė njė enkriptim me ēelės publik.

Me arkitekturė neutrale - Kompiluesi i JAVA gjeneron objekte me arkitekturė neutrale, gjė qė e bėn kodin e kompiluar tė ekzekutueshėm nė shumė procesorė me prezencėn e sistemit JAVA Runtime.

E transferueshme - Duke qenė me arkitekturė neutrale dhe duke mos pasur zbatime tė aspekteve tė varura tė implementimit JAVA bėhet e transportueshme. Kompiluesi nė JAVA ėshtė i shkruar nė ANSI C me njė kufizim tė qartė tė lėvizshmėrisė, qė ėshtė nėnbashkėsi e POSIX.

E fuqishme - JAVA pėrpiqet tė eleminojė situatat me gabime duke venė theksin mė sė shumti nė kontrollin e gabimeve kur kodi kompilohet ose run-ohet.

E pakėrcėnueshme - Me tiparin e pakėrcėnueshėm tė JAVA ėshtė e mundur te shkruash programe qė performojnė shumė detyra njėherėsh. Ky tipar nė modelim i lejon zhvilluesit tė ndėrtojnė aplikacione interaktive qė ecin shumė mirė.

E interpretueshme - kodi me bite i JAVA ėshtė pėrkthyer nė instruksione pėr makineritė dhe nuk ruhet askund. Procesi i zhvillimit ėshtė mė i shpejtė dhe mė analizues sepse ėshtė i lidhur me procese inkrementale dhe me peshė tė lehtė.

Performancė e lartė - Me pėrdorimin e kompiluesve Just-In-Time, JAVA siguron performancė tė lartė.

E pėrhapur - JAVA ėshtė krijuar pėr tu pėrhapur nė ambientin e Internetit.

Dinamike - JAVA konsiderohet se ėshtė mė dinamike se C dhe C++ sepse ėshtė krijuar pėr tu pėrshtatur me ambientin qė evolon. Programet JAVA mund tė mbajnė sasi tė mėdha informacioni nė tė njėjtėn kohė qė mund tė pėrdoret pėr tė verifikuar dhe zgjidhur aksesin e objekteve nė kohėn e run-imit.

Historia e JAVA

James Gosling e filloi projektimin e gjuhės JAVA nė Qershor 1991 pėr pėrdorim nė njė nga projektet e tij tė shumta. Kjo gjuhė, fillimisht u quajt Oak pėr shkak tė njė peme Oak qė ishte mbjellė jashtė zyrės sė Gosling, gjithashtu mori emrin Green dhe pėrfundoi mė vonė duke u quajtur JAVA nga njė listė e rastėsishme fjalėsh.

Sun publikoi fillimisht implementimin e parė publik si JAVA 1.0 nė vitin 1995. Kjo kompani premtoi qė kodi do tė shkruhej njė herė dhe do tė pėrdorej kudo Write Once, Run Anywhere (WORA), duke siguruar qė nuk do tė kishte kosto kohore nė platformat popullore.

Nė 13 Nėntor 2006, Sun publikoi JAVA falas dhe si burim software tė hapur nėn termat e GNU General Public License (GPL).

Nė 8 Maj 2007, Sun pėrfundoi procesin, duke e bėrė tė gjithė kodin JAVA falas dhe burim tė hapur, pėrveē pjesėve tė kodit nė tė cilat Sun nuk mbante patentėn e prodhimit.

Mjetet qė do tju duhen

Pėr tė performuar shembuj qė do tė diskutohen nė kėtė seri leksionesh, ju duhet njė kompjuter Pentium 200-MHz me minimum 64 MB RAM (rekomandohet 128 MB RAM).

Ju gjithashtu duhet tė keni programet e mėposhtme:

Sistem operativ Linux 7.1 ose Windows XP/7/8

Java JDK 8

Njė editor teksti si Microsoft Notepad ose Notepad++

Ky set leksionesh do tju japė aftėsitė e nevojshme pėr tė krijuar aplikacione GUI, rrjeta, ose web duke pėrdorur JAVA.