Vlerat e shumta ushqyese tė Shparagujve

Pranvera vjen me Shparguj.

Shparagujt kanė madhėsinė e njė lapsi, ama brenda tyre fshihet njė minierė vitaminash, pėrfshirė kėtu vitaminėn E, e cila ėshtė shumė e mirė pėr lėkurėn. Janė burim i acidit folik, ē'ka ndihmon aparatin e riprodhimit dhe rritjen e fertilitetit te gratė qė duan tė kenė njė shtatėzani. Dhe nė fund, kini parasysh se konsumimi i shpargujve lufton procesin e plakjes.

Shpargujt janė mrekullia e shportės ushqimore nė pranverė. Stina e ngrohtė dhe e ėmbėl ėshtė koha e ēeljes sė tyre. Nė ēdo kėnd tė globit shpargujt janė pjesė e menuve apo e pjatave tė ndryshme qė pėrgatiten. Ndoshta ju duket e ēuditshme, por kėto perime nuk janė njė zbulim i viteve tė fundit. Ata janė konsideruar si njė delikatesė qė nga koha e Antikitetit.

Nga latinishtja ata njihen me emrin (Asparagus racemosus - shparguj tė egėr), janė perime me njė histori ta lashtė qė vjen prej Indisė dhe Azisė. Ndoshta po pyesni veten se pėrse i pėrmendėm? Epo sepse, si ēdo gjė qė rritet nė mėnyrė natyrale dhe qė ka mė shumė vlera ushqyese edhe shpargujt nuk mund tė bėnin pėrjashtim. Kėshtu shpargujt e egėr janė mė shumė tė pasur me minerale e vitamina. Ata fillojnė tė rriten nga muaji mars dhe pėrfundojnė nė muajin Qershor. Kjo nuk do tė thotė se nuk mund t'i gjeni edhe nė stinėt e tjera, veēse ato mund t'i hasni tė kultivuar.

Shėrohuni me Shparguj

Si njė anti-inflamator dhe njė antioksiant i fuqishėm duhet ta pranojmė se ushqimet si shpargujt ulin rrezikun ndaj tumoreve. Pra nėse njė person i ka tė pėrfshira nė menunė ushqimore shpargujt, atėherė ka mė pak gjasa qė tė preket nga tumoret sesa njė tjetėr person, i cili nuk konsumon ata. Shpargujt luftojnė tė gjitha qelizat kancerogjene. Ky ėshtė njė fakt dhe rezultatet u vunė re pas njė sėrė testesh tė zhvilluara te kaviet laboratorike.

Shpargujt janė kura mė e mirė pėr sėmundjet kronike. Pėr tė gjitha sėmundjet e zemrės ose pėr diabetin, tė dy tipet e tij. Kėshtu meqė tani tė gjithė e dini se me ēfarė ta mbani nė kontroll, nuk ju mbetet gjė tjetėr veēse ta pasuroni menunė tuaj me shparguj.

Shpargujt kanė njė fuqi tė madhe antioksiduese. Pėr kėtė arsye ata kanė aftėsi tė neutralizojnė radikalet e lira, tė dėmshme nė organizėm. Sipas disa hulumtimeve shkencore, besohet se shpargujt mund tė ngadalėsojnė procesin e plakjes.

Shpargujt janė burim i acidit folik dhe vitaminės B12, vitaminė qė kėshillohet pėr fleksibilitetin e sistemit nervor qėndror. Vitamina B12 rekomandohet tė merret mė shumė te grupmoshat e moshės sė tretė, nė mėnyrė qė truri tė qėndrojė nė formė. Kėshtu pėrveē plakjes fizike, shpargujt luftojnė edhe plakjen e trurit.

Shpargujt janė njė burim i pasur i glutationit, njė antioksidant i fuqishėm qė ndihmon detoksifikimin dhe largimin e helmeve nga organizmi. Ai ndihmon nė pastrimin e kanaleve tė urinės dhe nė nxjerrjen e ujit tė tepėrt nga organizmi. Duke qenė se ata janė edhe diuretikė natyrorė, pastrimi i toksinave ėshtė mė i lehtė.

Ja si t'i zgjidhni shpargujt

Mirėpo ēfarė duhet pasur kujdes gjatė blerjes dhe ruajtjes sė shpargut? Do tė ishte mirė qė gjatė blerjes tė shpargut tė vihet re qė majat e tij tė jenė tė mbyllura, tė ketė njė trup me njė ngjyrė tė gjelbėr tė shkėlqyer. Nė qoftė se majat e shpargut kanė filluar tė vyshken, mund ta freskoni duke e futur nė ujė tė ftohtė. Propozohet qė shpargun ta mbani tė njomė deri nė kohėn e pėrdorimit pėr gatimin e gjellėve.