Ēfarė ėshtė adresa IP dhe si bėhet gjurmimi i aktivitetit tuaj online?

Ēdo kompjuter ka njė adresė unike pėrmes sė cilės mund tė zbulohen informacione private si vendndodhja dhe aktivitetet qė kryen online njė pėrdorues. Mėsoni se si mund t'ju gjurmojnė nga ēdo cep i botės.

Emėrtimi i web ėshtė i gjerė. Por edhe pse fjalėt bėhen shpesh shumė tė pėrhapura, njerėzit ndonjėherė nuk ia dinė kuptimin e vėrtetė. Por nė rastin e teknologjisė, ata duhet ta dinė.

Njė adresė IP, pėr shembull, ėshtė njė pjesė e kudogjendur e eksperiencės online, por pak persona e kanė idenė se ēfarė ėshtė. Dhe ē'ėshtė mė e frikshmja, shumica nuk e dijnė llojin e informacionit qė zbulojnė adresat IP.

Ēfarė ėshtė njė adresė IP?

Nė parim, njė adresė IP ėshtė njė identifikues unik online. Ēdo kompjuter ka adresėn e tij IP dhe pėrmes kėtij sistemi, kompjuterėt mund tė lidhen me njėri-tjetrin dhe tė ndajnė tė dhėna.

Njė adresė standarde IP pėrmban katėr numra individualė tė ndarė nga njė presje dhjetore. Ndėrsa ēdo kompjuter ka adresėn e tij IP, bota e jashtme, rrallė ka akses nė tė. Modemėt e internetit lidhen me kompjuterėt individualė dhe mė pas lidhen me pjesėn tjetėr tė internetit duke pėrdorur adresat e tyre individuale tė IP-sė.

Mendojini modemėt si njė urė mes rrjetit brenda shtėpisė dhe rrjetit tė botės sė jashtme qė ėshtė interneti.

Kur ju dėrgoni njė e-mail ose vizitoni njė uebsajt, adresa IP qė ndahet ėshtė ajo e modemit tuaj lokal, e dhėnė prej ofruesit tė Shėrbimit tė Internetit (ISP) dhe jo adresa individuale e caktuar nė kompjuterin tuaj.

Po ashtu, kur dikush e di adresėn tuaj tė IP ose rrjetit, kėto numra mund tė tregojnė se kush jeni dhe ēfarė lloj uebsajtesh vizitoni.

Ēfarė informacioni jep IP?

Informacioni mė personal qė mund tė shpėrndajė pėr ju njė adresė IP-je ėshtė gjeolokacioni ose vendndodhja. Por lajmi i mirė ėshtė se ju jeni tė lidhur me njė rrjet dhe kėshtu ndahet adresa IP e rrjetit, por jo vendndodhja e saktė.

Pėr shembull, ju mund tė ēoni njė e-mail nga shtėpia dhe dikush mund ta kuptojė se nga cili qytet e keni ēuar, por ka pak gjasa qė ai tė mund tė kuptojė informacion tė detajuar pėr ju.

Nė vend tė kėsaj, personat e tretė mund tė shohin informacionin e ofruesit tė Shėrbimit tė Internetit. Ndėrsa kjo mund tė japė tė dhėnat e vendndodhjes sė modemit tuaj, nuk jep adresė rruge.

Por...

Vetėm adresa IP nuk mund tė japė mė shumė informacion sesa njė vendndodhje e pėrgjithshme ku mund tė jeni nė njė periudhė kohore.

Problemi ėshtė se shikuesit e tjerė munden nė disa raste tė shohin aktivitetin online tė lidhur me njė adresė IP nė veēanti. Mė pas ata mund tė bashkojnė shumė pjesėza informacioni rreth njerėzve, ose njė personi tė vetėm qė e akseson internetin nga ajo adresė.

Zyra e Komisionerit Kanadez tė Privatėsisė (OPC) vendosi tė zbulojė se ēfarė lloj informacioni mund tė zbulojė, duke pėrdorur adresėn IP tė rrjetit tė vet kompjuterik.

Prej andej kėrkuesit pėrdorėn njė motor kėrkimi pėr tė zbuluar detajet rreth njerėzve qė pėrdorėn internetin pėrmes atij rrjeti.

Ja disa nga faqet dhe shėrbimet qė njerėzit tė cilėt pėrdorėn atė adresė IP vizituan: kėshillim ligjor pėr ligjin e sigurimit, njė grup fetar specifik, fitnes, shpėrndarje tė fotove, rishikim tė historisė sė njė artikulli nė Wikipedia.

OPC bėri gjithashtu njė eksperiment tė dytė ku pa adresėn e IP-sė sė njė personi qė kishte rregulluar njė artikull tė Uikipedias dhe mė pas e futi adresėn e IP nė njė motor kėrkimi. Kėshtu mori tė gjitha llojet e informacionit si pėr shembull; tė gjithė artikujt qė kishte redaktuar personi dhe faktin se personi kishte vizituar njė faqe mesazhesh tė lidhur me preferencat seksuale.

Raporti shpjegoi se duke pėrdorur kėto taktika, nuk ishte vėshtirė tė kuptohej portretizimi qė autoritetet mund tė bėjnė pėr individėt pa pasur nevojė tė marrin autorizim gjyqėsor tė mėparshėm.

Me pak fjalė, njė punėdhėnės mund tė kuptojė shumė pėr njerėzit qė pėrdorin internetin nga puna. Ose, nė teori, kompania qė ju ofron internet, mund tė dijė shumė pėr aktivitetet e atyre qė e kanė kontraktuar.

Po kėshtu, njė rrjet reklamimesh online mund tė lidhė adresat IP me llojin e informacionit qė ky kėrkon dhe qė do tė dėshironte t'i reklamohej.

Cili ėshtė skenari mė i keq?

Me ndihmėn e autoriteteve ėshtė e mundur tė zbulohet mė shumė sesa informacion i parėndėsishėm. Pėr shembull OPC citon njė rast nė SHBA ku autoritetet, vetėm duke ditur adresėn IP, kontaktuan kompaninė e internetit dhe mundėn tė gjejnė identitetin e personit qė ēonte e-mail-e kėrcėnuese.

Ata e bėnė kėtė duke marrė vendndodhjet e sakta nga ku e-mail-et u dėrguan prej kompanisė sė internetit. Shumė prej kėtyre vendeve ishin hotele dhe FBI mund tė gjente njė emėr tė pėrbashkėt nė tė gjitha listat e klientėve tė hoteleve. Mė pas, FBI-ja mori njė mandat pėr tė hetuar llogarinė e e-mail-it tė atij personi.

Kjo kėrkon posedimin e njė lloj dijeje. Ndėrsa ėshtė realitivisht e lehtė tė gjendet njė adresė IP-je, zbulimi i informacionit tė pėrdorshėm prej saj kėrkon ca finesė. Por nėse e keni atė finesė, me pak imagjinatė mund tė zbuloni disa detaje tmerruese.