Pashko Vasa - E vėrteta mbi Shqipėrin dhe shqiptarėt - 1879

Pjesė nga vepra "E vėrteta mbi Shqipėrin dhe shqiptarėt". Vepėr e vitit 1879.

helenėve, feja

Ti quash shqiptarėt myslimanėt dhe katolikėt, qė nuk i pėrkasin kishės greke dhe tė pretendosh se ortodoksėt e tė njėjtit vend janė helenė, vetėm sepse ushtrojnė doktrinat e kishės ortodokse, do tė thotė sipas pikėpamjes sonė, ta ngresh besimin fetar nė parim kombėsie dhe ta marrėsh dogmėn pėr racė, ritin pėr atdhe, gjė qė ėshtė e papranueshme.

gegėt, Bib Doda, Skėnderbeu

"Meqense banorėt e maleve tė veriut tė Shqipėrisė janė pothuaj qė tė gjithė me njė trup mbi mesataren, tė vjetrit i pandehnin dhe i quanin gjigantė. Gjigaj dhe Gegaj, - janė i njėjti emėr dhe kanė, nė greqisht dhe nė shqip, tė njėjtin kuptim. Ėshtė konstatuar se krerėt e viseve tė Shqipėrisė sė Veriut merrnin dikur emrin e gegėve dhe kėtė gjė e kemi parė edhe ne.

Na kujtohet se kemi parė me sytė tanė njė dokument zyrtar tė lėshuar nga kadiu i parė i vendosur nga qeveria otomane nė krahinėn e Dugagjinit nė shekullin e XV, menjėherė pas vdekjes sė Skėnderbeut, qė u pasua nga pushtimi i plotė i Shqipėrisė. Nė atė dokument ėshtė thėnė se Gega Llesh, Gega Dodė, Gega Tanush dhe njė gegė tjetėr, emri i tė cilit na ėshtė shlyer nga kujtesa, braktisin pa i jetėsuar dhe pa ia dorėzuar kujt, malet e Poshterenikut, nė Gjakovė, pėr t'u ngulur nė Mirditė. Ky dokument, qė mbanin tė parėt e Mirditės, ishte nė zotėrim tė tė ndjerit Bibė Doda pasha; ne e kemi lexuar dhe jemi tė sigurt se i biri, Prenkė pasha, duhet ta ketė ende nė dorė."

Ndėrgjegja, Populli, Albanologėt

Jeta, Kombi, botėkuptimi i Vasės (~I Rilindjes)

"Jeta e kombeve ėshtė, ashtu si e ajo e individėve, subjekt anomalish dhe shprishjesh. Koha kjo rrafshuese e madhe e gjėrave dhe e qenieve, bėri tė psojė ligjin e vet mė tė epėr, gjithēka jeton dhe lėvizė nėn diell, dhe, pasi gjithēka ka njė parim, gjithēka zhvillohet, bie dhe mbaron pėr t'u shndėrruar.

Popujt, nė pėrgjithėsi, janė detyruar tė kalojnė pėrmes tė gjitha kėtyre fazave dhe t'u paguajnė tributin e tyre pushtuesve tė kohės. Asgjė s'ka mbetur nė vendnumėro: pėrparimi i tyre ėshtė pasuar nga rėnia e tyre dhe rėnia e tyre e shndėrrimit nga njė prishje e plotė". Prejardhja e disa popujve, ndėr tė cilėt edhe ajo e popullit shqiptar, humbet nė natėn e kohėve pėrrallore. Ata vazhdojnė tė bėjnė njė jetė tė vetėn, me gjithė vargun e gjatė tė fatkeqėsive qė janė tė detyruar tė pėrshkojnė. Kėsaj kategorie popujsh i pėrket, pra, populli shqiptar.