Nė kiminė organike nuk merren tė gjitha Komponimet e karbonit si oksidet e karbonit (CO,CO2), karbonate etj. qė bėjnė pjesė nė kiminė inoraganike.
Kimia organike si shkencė mė vete ėshtė themeluar vonė, nė gjysmėn e parė tė shek. XIX.
Kimistėt para dyqind vjetėsh substancat kimike i ndanin nė dy grupe: nė substanca inorganike qė fitoheshin nga bota jo e gjallė dhe organike qė fitoheshin nga bota e gjallė.
Kimisti suedez Bercelius pėr herė tė parė nė vitin 1806 e pėrmendi termin kimi organike. Sipas tij Komponimet organike pėrbėhen nga po ato elemente, qė pėrbėjnė Komponimet inogranike, mirėpo Komponimet organike pėrfitohen vetėm nga organizmat e gjallė.
Kjo u quajt ndryshe "teoria vitaliste" (vis-vitalis). Por kėtyre mendimeve u dha fund shkencėtari Gjerman Friedrich Wöhler ku thotė qė ai mund ta fitojė urenė nga cianati i amoniumit (NH4OCN) (CO(NH2)2). Tani numri i konponimeve organike tė sintetizuara ėshtė shumė mė i madh (mbi 20 milionė lloje).
Viti 1829 merret si bazė e fillimit tė kimisė organike si shkencė. Termi kimi organike pėrdoret sot e atė ditė dhe ka tė bėjė jo vetėm me komponimet organike por edhe me ato konponime inorganike qė mund tė kthehen nė organike me sintetizim nė laborator.
Fredrik Voler nė vitin 1828 ėshtė kimisti i parė qė formon komponimin e parė organik, NH2 (CO-NH2). Lidhja kimike ėshtė gjithmonė lidhje polare. Tek klasifikimi i komponimeve kimiko-organike kemi edhe izomerin qė ndahet nė 2 grupe: izomeria strukturore dhe hapsinore.
0682885032
0682885032
ntopalli@perspekti.com
www.facebook.com/perspekti/