Eshtė e vėrtetė se vendosja e njė buxheti strikt, shkurtimi i shpenzimeve, dhe kursimi i mė shumė parave mund tė maksimizojė financat personale, por kėto strategji janė shumė pak nė krahasim me njė variabėl madhore nė jetėn tuaj, tė ardhurat. Fitimi i parave, duke llogaritur gjithė tė tjerat tė pandryshueshme e lehtėson jetėn.
Shumica e njerėzve e kuptojnė kėtė, por kaq shumė njerėz neglizhojnė disa prej parimeve themelore tė maksimizimit tė potencialit pėr tė fituar para. Pėr shembull, merrni kėto shtatė zakone qė mund tė vendosin njė kufi kokėfortė mbi sasinė e parave qė mund tė fitoni:
1. Dėshtimi pėr tė negociuar.
Ēdo gjė ėshtė e negociueshme. Kjo nuk do tė thotė qė gjithmonė do tė merrni atė qė dėshironi, por nuk do tė merrni atė qė nuk kėrkoni. Le tė shqyrtojmė njė negocim tė pagės. Oferta e parė qė hedhin shumė nga punėdhėnėsit nuk ėshtė mė e larta qė ata janė tė gatshėm tė ofrojnė. Nėse jeni tė sigurt nė aftėsitė dhe pėrvojėn tuaj dhe keni bėrė hulumtim pėr tė njohur vlerėn tuaj, nuk ka asnjė arsye pse tė mos kėrkoni mė shumė. Mė e keqja qė mund tė ndodhė ėshtė qė ata tė thonė jo dhe tė pėrgjigjen me njė kundėrofertė, dhe ėshtė gjithėsesi mė shumė sesa do tė kishit marrė pa folur. Unė kam patur njė lėndė nė kolegj qė quhej "Negociatat 101", dhe njė gjė qė kam mėsuar ishte: kurrė mos e prano ofertėn e parė, edhe nėse gjithēka qė do thoni ėshtė "A mund tė jepni pak mė shumė?" Ėshtė njė nga kėshillat mė tė mira qė kam marrė ndonjėherė.
2. Dėshtimi pėr tė investuar nė veten tuaj.
Sipas investitorit tė njohur Warren Buffet, "Ju jeni pasuria juaj mė e madhe qė keni". Ju mund tė investoni nė aksione, pasuri tė paluajtshme ose nė zotėrime tė tjera materiale, por investimi mė i mirė qė mund tė bėni ėshtė nė veten tuaj. Ju jeni forca pėrgjegjėse pėr tė fituar para dhe ju jeni ai qė merr vendimet nė jetėn tuaj. Pajisja me njohuri mė tė mėdha, mė shumė aftėsi, shėndet mė tė mirė dhe mė shumė pėrvojė do tė thotė qė do tė vleni mė shumė pėr punėdhėnėsit tuaj tė ardhshėm, do tė merrni mė shumė vendime tė vlefshme, dhe pėrfundimisht do tė fitoni mė shumė para.
3. Pamja e tunelit
Nėse do tė investoni nė diēka, e mira ėshtė qė tė shkoni deri nė fund. Kjo vlen pėr shumė karriera; shumica e njerėzve rrijnė pa fund nė zyrė me shpresėn qė tė ngjiten nė shkallėn e kompanisė, ose mund tė investojnė ēdo qindarkė qė kanė nė kompaninė e re qė krijojnė. Nga njėra anė, kjo ėshtė e admirueshme, por pamja e tunelit mund tė pengojė aftėsinė tuaj afatgjatė pėr tė fituar mė shumė para. Eshtė shumė mė mirė qė tė vendosni disa burime tė ardhurash, dhe kurrė tė mos mbėshteteni fort vetėm tek njė burim; kurrė nuk i dihet se kur biznesi apo karriera juaj mund tė ndėrpriten. Nėse keni strategji rezervė, si pėr shembull njė pronė e dhėnė me qera apo njė biznes tjetėr, njė ngjarje e tillė nuk do ju dėmtojė.
4. Vetėkėnaqėsia
Pas disa vitesh nė njė rrugė tė caktuar, ndoshta do tė gjendeni duke humbur entuziasmin apo motivimin. Do tė bėheni tė vetėkėnaqur me atė qė jeni, atė qė bėni dhe vendin tuaj nė organizatė. Vetėkėnaqėsia manifestohet nė shumė fusha: pėr shembull, mund tė investoni mė pak kohė dhe energji nė punėn tuaj, gjė qė rezulton nė mė pak vlerė pėr kompaninė. Ose mund tė bėheni tėvetėkėnaqur me pagėn dhe mund tė pushoni sė kėrkuar rritje page, nė njė kohė kur fitoni mė shumė eksperiencė dhe aftėsi.
5. Bėni vetėm atė qė pritet
Objektivat janė tė rėndėsishme pėr arritjen e suksesit, por ato gjithashtu kanė njė efekt kufizues. Pėr shembull, merrni njė shfaqje mbresėlėnėse tė njė maratone: 26.2 milje. Kjo ėshtė njė distancė shumė specifike, dhe unė do tė argumentoj se shumica e maratonistėve nuk do tė kishin problem nėse do tė rritej nė 27 ose 28 milje. Megjithatė, tė gjithė ndalen nė 26.2 milje sepse ky ėshtė objektivi. Caktimi i objektivave nė jetėn tuaj, me arsimimin, aftėsitė, pozicionin ose pagėn tuaj, mund t'ju mashtrojė nė arritjen e njė minimumi tė caktuar pėr veten tuaj. Gjithmonė pėrpiquni pėr mė shumė.
6. Besnikėria e tepruar
Shumė prej nesh kanė qenė nė tė paktėn nė njė pozicion ku e kemi gjetur veten duke dashur tė qėndrojnė diku, pėr shkak tė besnikėrisė dhe jo ndonjė vlere objektive. Edhe nėse e dini qė puna juaj ėshtė njė qorrsokak, qė kurrė nuk do t'ju japė potencialin qė kėrkoni, ju qėndroni pėr shkak tė ndjenjės sė besnikėrisė ndaj punėdhėnėsit tuaj. Ky ėshtė vendim i rehatshėm, dhe nuk ėshtė njė gjė e keqe, e konsideroj veten njė person besnik dhe admiroj besnikėrinė tek tė tjerėt. Megjithatė, nėse sakrifikoni synimet tuaja pėr besnikėrinė tuaj, kjo fillon e ju dėmton me kalimin e kohės.
7. Nuk arrini tė hidhni paratė nė punėn tuaj
Njė herė qė keni akumuluar shumė kursime, mos i lini nė bankė; bėjini tė punojnė pėr ju. Investoni nė aksione, bono, fonde, dhe filloni tė merrni shpėrblime nga tė ardhurat pasive, ose pėrdorini paratė pėr tė invstuar nė mė shumė edukim dhe shanse pėr veten. Paratė mund t'ju sjellin mė shumė para, kėshtu qė mos i lini nė bankė.